Erik Satie - upiorny czy nie?

[Nattie]

A kto to?

Pe³ne imiê i nazwisko brzmi: Eric Erik Alfred Leslie Satie

Z Wikipedii:

Erik Satie (urodzony 17 maja 1866 w Honfleur - zmar³ 1 lipca 1925 w Pary¿u), kompozytor francuski.
Komponowa³ opery, operetki, balety, pieœni i liczne utwory fortepianowe. Jego najbardziej znane kompozycje to:
opera Paul et Virginie
balet Parade (1917)
dramat symfoniczny Sokrate
Jego uczniowie utworzyli grupê kompozytorów o nazwie Les Six.


Ze strony informacyjnej Teatru Wielkiego:
www.teatrwielki.pl/ludzie.php?action=search&full=1&id=224

Erik Satie (1866-1925) nadawa³ swoim kompozycjom przedziwne, myl¹ce tytu³y. "Trois morceaux en forme de poire" ("Trzy utwory w formie gruszki"), "Croquis et Agaceries d'un gros bonhomme en bois" ("Szkice i zagwozdki wielkiego dobroducha z drewna"), "Pieces froides" ("Utwory zimne"), "Embryons desséchés" ("Zasuszone embriony")... Próbuj¹c wyjaœniæ, o co chodzi w utworze Socrate, napisa³: "tych, którzy go nie rozumiej¹, grzecznie proszê o rozwa¿enie stanu ca³kowitej uleg³oœci i bezwartoœciowoœci". Erik Satie by³ dziwakiem. Mo¿na by go nazwaæ bardzo wczesnym dadaist¹, lub zaledwie genialnym b³aznem, który wyzby³ siê przedramatyzowanych, romantycznych elementów muzyki wagnerowskiej swoich czasów komponuj¹c "muzykê beztlenow¹". Zwiewne zamkniête w sobie, utwory, takie jak "Sarabandes" (1887) lub "Gymnopédies" (1886) zwróci³y uwagê Debussy'ego, który po spotkaniu w 1891 roku opisa³ go jako "delikatnego, œredniowiecznego muzyka zagubionego w XIX wieku". Satie nie tylko wywar³ wp³yw na styl "francuskiej" (czyli anty-niemieckiej) muzyki Debussy'ego - prze³omowe "Prélude e l'aprés-midi d'un faune" zosta³o skomponowane w 1892 roku, lecz tak¿e na sposób myœlenia cz³onków anty-establishmentowej "Groupe de Six", w sk³ad której wchodzili Honegger, Poulenc i Milhaud. Jego wp³yw siêga³ znacznie dalej, a¿ do kompozytora Johna Cage'a. W latach 1887-1893 Satie zafascynowa³ siê religi¹ i Ró¿okrzy¿owcami. Zarabiaj¹c na ¿ycie jako pianista, skomponowa³ pierwsz¹ czêœæ "Trois Gnossiennes" (1890). Te rozrzedzone, prawie mistyczne miniatury fortepianowe nie straci³y nic ze swojej magicznej mocy.

I kawa³ek jednego z artyku³ów:
www.nowamuzyka.pl/artykul.php?id=13

Jeszcze dalej posun¹³ siê Erik Satie - kompozytor, którego idea "Furniture Music" sta³a siê inspiracj¹ dla wielu pokoleñ przysz³ych muzycznych kombinatorów. Francuski artysta jako pierwszy zwróci³ uwagê, ¿e towarzysz¹ce nam na co dzieñ dŸwiêki tworz¹ nieustaj¹c¹ symfoniê, która równie¿ potrafi i powinna byæ inspiracj¹ dla ambitnego twórcy. Satie - podobnie jak Russolo - wykorzystywa³ w swej twórczoœci ca³y arsena³ ró¿nego rodzaju mechanizmów [od maszyn do pisania po elektryczne syreny], zostawi³ po sobie wielki artystyczny i intelektualny dorobek, równie¿ wielu kontynuatorów [ju¿ w roku 1917 powsta³¹ grupa Six, skupiaj¹ca kilku zafascynowanych ideami Satie kompozytorów]. Pierwsze próby ³amania muzycznych standardów sta³y siê inspiruj¹ce dla kolejnych, odrzucaj¹cych dotychczasow¹ stylistykê artystów - wspomnieæ choæby kompozycjê "Ballet Mecanique" George Antheila, który w roku 1935 do swej muzyki zaanga¿owa³ takie "intrumenty" jak œmig³o lotnicze czy wszelkiej maœci elektryczne dzwonki.

[Nattie]

Upiorne cechy Erika Satie i ciekawostki – oprócz ¿ycia poœwiêconego muzyce

Intryguj¹ca historia zwi¹zana z imieniem – otó¿ ochrzczono go „Eric”, jednak w 1884 roku zmieni³ ostatni¹ literkê imienia na „k“.

Czêsto u¿ywa³ czerwonego i czarnego atramentu do zapisywania kompozycji – czasem na czerwono malowa³ piêciolinie lub klucze. Wiêkszoœæ tekstu do baletu „Upsud” pisana by³a na czerwono, czêœciowo tylko na czarno. A na przyk³ad w 1888 wyda³ trzeci¹ Gymnopédie na w³asny koszt, zamawiaj¹c wydanie deluxe na rêcznie czerpanym papierze, tytu³ czcionk¹ gotyck¹, wydruk w ca³oœci w kolorze czerwonym. Interesuj¹ce, nieprawda?

Ogólnie to ekscentryk, dziwak, samotnik. Za m³odu nie powiod³a mu siê nauka w konserwatorium, profesorzy stwierdzili, ¿e nie ma talentu. Zamieszka³ na Montmartre, gdzie by³ sta³ym bywalcem i pianist¹ w ró¿nych kawiarniach, z Le Chat Noir na czele. Grywa³ te¿ na organach.

Jedynym romansem, jaki prze¿y³, by³ zwi¹zek z malark¹ Suzanne Valadon trwaj¹cy kilka miesiêcy. Potem do koñca ¿ycia by³ samotny, a¿ nawet o homoseksualizm go podejrzewano. Od 1896 roku mieszka³ w Arcueil na przedmieœciach Pary¿a i podobno lubi³ sobie spacerkiem do miasta chodziæ. W Arcueil zosta³ zreszt¹ pochowany, a osobom, które wesz³y do jego mieszkania, do którego wczeœniej nikt nie mia³ wstêpu ukaza³o siê niesamowicie zagracone lokum artysty. To by³ jego prywatny œwiat, którego bardzo strzeg³. Znaleziono razem dwa portrety – jego, namalowany przez Suzanne i Suzanne, namalowany przez niego, tuziny parasolek, 12 jednakowych aksamitnych kostiumów i 84 identyczne chusteczki do nosa, które kolekcjonowa³... Smutne to...

By³ chyba doœæ zgryŸliwy, ale mia³ swoiste poczucie humoru, tak mi siê przynajmniej wydaje. S³yn¹³ ze swoich dopisków na nutach, jak na przyk³ad taki:
„Do kogokolwiek. Zabraniam komukolwiek czytania tego tekstu na g³os podczas przedstawienia muzycznego. Niedostosowanie siê do moich instrukcji sprowokuje moje s³uszne oburzenie na kogokolwiek tak aroganckiego. Nie bêd¹ stosowane wyj¹tki od tej regu³y.”
[strach siê baæ...]
albo z krótkiego utworu fortepianowego „Vexations” (1893):
“Aby zagraæ ten motyw 840 razy po sobie, doradza³bym wstêpne przygotowanie siê, w najg³êbszej ciszy, w powa¿nym bezruchu.”
Co ciekawsze, Satie nie twierdzi³, ¿e motyw TRZEBA zagraæ 840 razy w kó³ko, ale tak go graj¹. Dowcip? Byæ mo¿e...

A do tego pewnie poznali siê z Gastonem Leroux, jako ¿e bywali w tych samych krêgach w tym samym czasie.

Wiêcej informacji w angielskiej wikipedii: en.wikipedia.org/wiki/Erik_Satie
oraz na baaardzo obszernej stronie poœwiêconej kompozytorowi: www.af.lu.se/~fogwall/satie.html

[Nattie]

W styczniu bodaj¿e jako dodatek do Gazety Wyborczej ukaza³a siê ksi¹¿eczka z p³yt¹ z utworami fortepianowymi Erika Satie. Mo¿na dostaæ na Allegro za kilka z³otych, i od jakiegoœ czasu jestem szczêœliw¹ posiadaczk¹. Ja nawet nie wiedzia³am, ¿e znam jeden z tych utworów bardzo dobrze, poniewa¿ melodiê mam ustawion¹ jako budzik w komórce. A to jedyny z dŸwiêków do wyboru, po którym nie dostawa³am wœciku porannego na budzik!

Œci¹gn¹æ mo¿ecie ów utwór ("I Gymnopédie") z Rapidshare:
rapidshare.de/files/20957986/14_I_Gymnopedie.mp3.html

Mi³ego s³uchania! Postaram siê dorzuciæ coœ jeszcze, jeœli s¹ chêtni

[edit]
W³aœnie siê za³adowa³ drugi plik ("I Gnosienne"):
rapidshare.de/files/20958525/01_I_Gnosienne.mp3.html

To co, znacie czy nie?

[Kaja]

Niestety mój internet jest za wolny na Rapidshare, ale jak znajdę czas to się rozglądnę za jego utworami.
Rzeczywiście postać ta jest bardzo bliska naszemu upiorowi i nie tylko imieniem. Cały czas chodzi mi po głowie czy na prawdę Leroux nie wzorował sie i to nawet bardzo na niej. W końcu wiele szczegółów się zgadza. Można nawet stwierdzić, że dowcip Satie i naszego upiora jest podobny ( inteligenty i ostry).
Ciekawa jestem czy Satie czytał " Upiora..." a jeśli Leroux się naprawdę wzorował na nim w tworzeniu swojego głównego bohatera, czy Satie się domyśli?

[Nattie]

He he he, ja te¿ siê nad tym zastanawiam i tak myœlê, ¿e panowie siê raczej musieli spotkaæ zwa¿ywszy na fakt, ¿e Leroux by³ tylko 2 lata starszy od Satie i imprezowali w Pary¿u w tym samym czasie. Mimo wszystko kawiarniany œwiatek nie by³ chyba a¿ tak du¿y... Ja ich tam widzê w komitywie przy flaszeczce wina. Albo i druga teoria - ¿e Satie zalaz³ Gastonowi za skórê i za karê zosta³ "obsmarowany" w powieœci jako potwór!
Jakbym by³a Satie i przeczyta³a "Upiora"... na pewno bym pozna³a kilka rysów, choæby i imiê, które z francuska bynajmniej nie jest pisane.

PS. Gdy by³am 3 miesi¹ce w Pary¿u, to tak naprawdê mieszka³am w³aœnie w Arceuil i doje¿d¿a³am kolejk¹- raz jak by³ strajk to musia³am spacerowaæ. Tam mia³a pocz¹tkowo mieszkaæ Anna z "Al Najid", ale przenios³am j¹ jednak trochê dalej... Tiaa, niech ktoœ mi powie, ¿e to zbieg okolicznoœci!

[Vespera]

œci¹gnê³am sobie te utwory i bardzo mi siê spodoba³y. czy gdzieœ w Internecie mo¿na znaleŸæ inne dzie³a tego kompozytora?

[Nattie]

Nie wiem, szczerze mówi¹c, bo w necie nie szuka³am. Postaram siê wrzuciæ wiêcej na RapidShare, je¿eli siê podoba!

PS. Vespero, zarejestruj siê, zapraszamy!

[Vesper]

uf, w koñcu uda³o mi siê zarejestrowaæ, mimo przejœciowych k³opotów

bêdê Ci bardzo wdziêczna, jeœli udostêpnisz jeszcze jakieœ inne utwory Satiego. ostatnio polubi³am muzykê fortepianow¹

[Nattie]

A uda³o mi siê za³adowaæ jeszcze dwa utwory na razie:

02_II_Gnosienne.mp3
rapidshare.de/files/21968420/02_II_Gnosienne.mp3.html

03_III_Gnosienne.mp3
rapidshare.de/files/21969338/03_III_Gnosienne.mp3.html

Ko³ysanki takie....

[lediable]

Czyta³em ostatnio bardzo interesuj±c± ksi±¿kê "Zespó³ Aspergera. Inny mózg. Inny umys³" Agnieszki Rynkiewicz, która jako przyk³ad znanych osób, u których podejrzewa siê AS wymienia, miêdzy innymi, w³a¶nie Erika Satie a jednymi z cech, któr± przejawiaj± osoby z ZA s± obsesyjne zainteresowania (najczê¶ciej dot. w±skiej dziedziny) oraz zbieractwo.