Christine na kozetce

[fidelio]

Co się w końcu u licha dzieje z tą Christine?

Większość czytelników i/lub widzów w pierwszym odruchu ma tendencję do wzięcia czegoś ciężkiego i przywalenia Christine w łebek. Niby jest to w sumie zrozumiałe, ale chciałabym pokusić się o małą analizę Chris, która może parę rzeczy wyjaśni. Od razu nadmieniam, że zawodowym psychologiem nie jestem, miałam tylko propedeutyczny roczny kurs psychologii na studiach. Więc z niecierpliwością czekam na opinię siły fachowej. Moje przypuszczenia są następujące:

1. Tendencja do sublimacji.

To jest element, który postronnych chyba najbardziej wkurza. Dziewczyna jest w sumie już dorosła, a wierzy w jakieś bajki, aniołki itp, całkiem dosłownie zresztą. Mi się wydaje, że u Chris to wszystko jest jakimś bardzo rozbudowanym i skomplikowanym mechanizmem obronnym. Że ona reaguje na traumę odcinając cienkie sznureczki łączące ją z rzeczywistością. Widamomo, że dziewczyna na duże zdolności artystyczne. Talent bez inspiracji to nic więcej niż rzemiosło, a Christine ma w sobie zadatki na dużej klasy artystkę. Pochodząc ze środowiska wiejskiego w dziewiętnastym wieku, racjonalizm nie jest dla niej odruchowym sposobem objaśniania świata; zwłaszcza, gdy ten świat okazuje się nieprzyjazny, wręcz wrogi. Gdy jest sama w obcym kraju, gdy coś (studia w konserwatorium) się skończyło, a nic innego (kariera zawodowa) jeszcze na dobre nie zaczęło. Gdy dla koleżanek jest obcą, dziwną – być może dlatego dziwną, że zbyt zdolną i zbyt oderwaną od rzeczywistości. Gdy ukochany tatuś umarł, zanim wreszcie udało się jej spełnić oczekiwania, które w niej pokładał. To wszystko ciągnie Christine do najprostszej drogi ucieczki, jaką zna – do jakiejś odrealnionej artystyczno-religijnej ekstazy. Z jednej strony czuje się z tym bezpiecznie, bo przecież opiekuńczego anioła obiecał jej przed śmiercią ojciec, więc może założyć, że cały ten odlot ma pewną sankcję ojcowskiego przyzwolenia. Z drugiej strony Christine – posiadając duży komponent Persefony – wpada w tę prywatną mitologię z uszami, niemal do granicy śmierci, obłędu. Ona sobie sublimuje absolutnie wszystko, co jej się nie udało, z czego jest niezadowolona w realnym życiu; a sublimuje to w takie wizje, że możnaby ją podejrzewać o nadużywanie niebezpiecznych substancji. Tylko, że dla Christine najbardziej niebezpieczną substancją jest jej własny mózg.

Na szczęście Christine nie jest 100% Persefoną. Moim zdaniem ma w sobie jakąś domieszkę Artemidy. To by wyjaśniało intensywną emocjonalnie relację z ojcem, któremu jednak przez cały czas, nawet za grobem, desperacko stara się udowodnić, że coś jest warta. Myślę, że starszy pan Daae mógł być zupełnie dobrym ojcem i może nawet usiłował Christine jakoś podbudować, ale albo robił to dość nieudolnie, albo – co chyba ma tu miejsce - z Chris jest tak skończona prefekcjonistka, że nie uwierzy w żadne pochwały, zanim sama nie dojdzie do wniosku, że było dobrze. Ale i tak całe szczęście, że ta sfrustrowana Artemis tam siedzi, przynajmniej czasami ratuje tę bardzo artystyczną i abstrakcyjną Persefonę, ciągnąc ją za nogi do ziemi. To typowe Christinowe „ja chyba oszalałam...” - to jest właśnie to, co ją przy zdrowych zmysłach trzyma. Ona mimo wszystko jest zdolna do autoanalizy, ona wraca z tych obłoków na ziemię, nawet jeśli wyłącznie wtedy, kiedy musi. Ona potrafi stać się czasem swoją własną, bardziej racjonalną, siostrą – inaczej, obawiam się, w nie dłużej niż rok po śmierci ojca byłaby anoreksja? bulimia? samobójstwo? Christine jest inteligentna jednocześnie na dwa różne, ale uzupełniające się sposoby – ten całkowicie odleciany i abstrakcyjny, ale też i bardziej rozumowy. Ona ma ambicje, nie tylko marzenia. Jest zdecydowana pracować zarobkowo w czasach, kiedy planem życiowym większej części damskiej populacji było złapanie męża i nie zawracanie sobie głowy pracą.

2. Nadodpowiedzialność.

Kolejny poważny problem z Chris to jej nadodpowiedzialność. Wydaje mi się, że ona chyba nigdy nie pozwoliła sobie być beztroskim dzieckiem, więc prawdopodobnie nie bardzo jest w stanie dorosnąć. Od małego wtłoczono jej do głowy, że jest odpowiedzialna za świat dorosłych, zwłaszcza za ojca. Miała być jego wspólniczką, opiekunką, w sumie bardziej matką niż córką. A Persefona nie umie być matką. Z kolei Artemida, kiedy już poczuje się do lojalności, będzie lojalna na śmierć. Zostanie taką starą maleńką, będzie dbać o niezaradnego życiowo (niezgułę? utracjusza? pijącego?) ojca, ciągnąć go za sobą do lepszego świata, do którego przez szczęśliwy traf udało jej się dostać. Nigdy nie zwątpi w jego genialny talent, mimo że zapewne był tylko wiejskim grajkiem, a nie wirtuozem.

Ten sam model zresztą powtarza się z historią znajomości z Raoulem. Znając Christine, nigdy w życiu nie umówiłaby się z obcym, byłaby całkowicie odporna na zakusy bogatych patronów opery, zapewne w ogóle nie zauważałaby ich uwielbienia. Ale Raoul nie jest obcy. Jego status przyjaciela z dzieciństwa, a zwłaszcza kogoś, kto reprezentował tak upragniony przez nią lepszy świat, nadaje mu szczególne prawa. Chris nie potrafi zamknąć przeszłości, niezależnie czy chodzi o pożegnanie zmarłego ojca, czy o rozstanie z dawno minioną wakacyjną sympatią do pana wicehrabiego. Ponieważ raz uznała go za przyjaciela, czuje się podświadomie zmuszona wobec niego do lojalności. I to, co ją w tej operowej historii najbardziej męczy, to nierozwiązywalny konflikt lojalności właśnie.

Jej nadodpowiedzialność ma również aspekt zawodowy. Ona nigdy nie zerwie kontraktu; jak obieca, że przyjdzie na próbę, to przyjdzie choćby się słaniała na nogach. Jak obieca, że zaśpiewa, to zaśpiewa, choćby mieli ją potem odwieźć do szpitala z zapaleniem płuc. Dla wszelkiego rodzaju zwierzchników taka pracownica to istny skarb.

3. Wielkie, przerażone oczy Kore

No i oczywiście, Christine się wszystkiego boi. Boi się, że nikt jej nie doceni, ale jednocześnie boi się sukcesu. Boi się, że zawsze będzie sama, ale reaguje paniką na każdy przejaw zainteresowania ze strony mężczyzny. Nienawidzi podejmowania decyzji, żadnych – i raczej zaplącze się jeszcze bardziej, niż powie otwarcie, co by chciała. A już najbardziej Christine boi się samej siebie. Boi się, że oszaleje, ale boi się kierować w życiu racjonalizmem. Boi się wszystkich swoich reakcji, zwłaszcza tych, których nie potrafi zaplanować, przewidzieć, zainscenizować po to, aby zminimalizować wszelkie ryzyko. Bardzo by chciała kierować się instyktem i w gruncie rzeczy ma ogromną intuicję, ale boi się, że jeśli tylko na to pozwoli, instynkty wezmą nad nią górę. Rozpakowanie Christine z tych wszystkich papierków obaw i niepokojów to zadanie dla niesamowicie cierpliwego faceta. Jej nawet uwieść się nie da na raz, trzeba sekwencyjnie i powoli, aż sama – oczywiście na absolutnie samym końcu i po wszystkich innych – zorientuje się wreszcie, co się z nią dzieje. Ale jak już się to uda, to może być ciekawie. Bo wystraszona Kore zamieni się w królewską Persefonę. Jeśli znajdzie coś, o co zdecyduje się walczyć, to będzie walczyć ze zdumiewającą determinacją.

Tylko, że aby to się stało, muszą u Chris zejść się wszystkie poziomy jej funkcjonowania. Rzeczywistość musi stanąć na wysokości jej marzeń, albo je wręcz przewyższyć. A ona ma sprzeczne potrzeby: ma być pasja, ale żeby było bezpiecznie; ma być uwielbiana i stawiana na piedestał, ale przez kogoś, kogo uzna za przewyższającego ją pod każdym względem; ma być mrocznie że aż dech zapiera, ale żeby nie zabrakło poczucia humoru itp itd. No po prostu ma być słońce i księżyć jednocześnie. I jeszcze oczywiście trzeba ją porwać, bo ona sama tak się już z sobą zaplątała, że pomóc może wyłącznie interwencja z zewnątrz. Po takiej diagnozie ewentualnemu konkurentowi można tylko życzyć powodzenia – ale przecież wiadomo, że to da się zrobić. „Zdarzyć się mogło, zdarzyć się musiało”... A jak już się zdarzy, to nagle wszystko okaże się elementarnie proste i najzupełniej oczywiste. Przynajmniej na jakiś czas, wystarczająco długi, żeby dać się wciągnąć w związek. Potem łatwo nie będzie, bo z takim profilem psychologicznym, jak Chris, łatwo chyba nigdy nie bywa. Ale ciekawie to już tak.

[fidelio]

Tak się właśnie zastanawiam, dlaczego właściwie pomysł, żeby Christine wylądowała na końcu jako wicehrabina de Chagny wydaje mi się niedobry... Uwielbiam to forum - zamiast zająć się poważną robotą, albo chociaż rozpakować walizkę do końca, siedzę i się zastanawiam. ;D

1. Moim zdaniem definiującą cechą Chris (we wszystkich możliwych wersjach) jest to, że ona czuje się INNA. Wygląda inaczej (Szwedka w Paryżu - te kasztanowe loki i figurka baletnicy to jakieś nieporozumienie - to jest śpiewaczka operowa i to hihi, dużego formatu ). Myśli inaczej, czuje inaczej, zachowuje się inaczej niż wszyscy. I nic nie pomoże, że Raoul i Meg będą ją przekonywać do upadłego, że jej się tylko tak wydaje, że naprawdę ta odmienność, którą ona tak dojmująco czuje, jest wyłącznie w jej głowie, że wystraczy się odrobinę ugiąć i będzie taka sama jak wszyscy. Ona nie potrafi - i nie chce - być taka sama jak wszyscy.

Pamiętacie "Piękną i Bestię" Disneya? Christine to jest całkiem niedaleko od Belle. Ona też ma talent, którego boi się używać (po co, przecież i tak nikt jej nie zrozumie), ona też marzy, desperacko, o Czymś Innym - chociaż być może na początku sama nie wie, o czym. I Meg jej może dokuczać (po przyjacielsku, nie ze złośliwości), że wierzy w bajki i jest naiwna. Raoul jej może wpierać co i jak powinna myśleć - ona nie będzie, bo nie. Nie będzie walczyć, ale się nie podda, będzie po cichu robić swoje.

2. I nagle - i to jest ten moment, który chyba od pierwszego razu (mój Boże, kiedy był ten pierwszy raz?) nieodmiennie mnie przyprawia o klęk prosty - lustro w jej garderobie zaczyna do niej śpiewać. Co ona sobie myśli? "Czasem lepiej jest odejść od zmysłów, niż zwariować"? Pewnie coś w tym rodzaju. W tej scenie jest taka potęga, że Szekspir się chowa. Mężczyzna, kobieta, a między nimi lustro. I po obu stronach tego lustra dwie osoby, które myślą "to niemożliwe". Które wychodzą z założenia "ja jestem niczym - to ty jesteś wszystkim". To jest reaktor atomowy. To samo by wystarczyło na bardzo ciekawą opowieść, chociaż przeraźliwie tragiczną.

3. A tu nie koniec - odbicie w lustrze (bo wtedy jest to jeszcze tylko odbicie w lustrze) oznajmia, że zrobi z niej primadonnę. Że absolutnie popiera jej aspiracje i dołoży wszelkich starań, żeby pomóc jej rozwinąć jej talent. To nie jest Raoul de Chagny, którego propozycje sprowadzają się do: "Rzuć to śpiewanie w diabły i zostań arystokratką". To jest ktoś, kto ją wreszcie rozumie. Bo też jest inny - nawet bardziej, niż ona. Bardziej, niż ona może sobie wyobrazić. Porządne śpiewanie odbywa się na granicy fizycznych możliwości człowieka. Tutaj cała ta relacja toczy się na granicy - fizycznej i psychicznej - wytrzymałości Chris. Bo w chwili, gdy ktoś - przecież nie przerażona Szwedka - wyciągnie rękę poprzez taflę szkła, zacznie się całkiem inna bajka. "Jeśli tego skosztujesz, umrzesz..." Ja myślę, że ona jest święcie przekonana, że umiera. Czy ktoś widzi w tym jakieś miejsce dla Raoula de Chagny?

4. To, co się dzieje po drugiej stronie lustra, to jest jakiś kosmos. To jest lustrzane odbicie raju - przynajmniej tak się zdaje naszej o-mało-co primadonnie. Tylko dlaczego tej raj znajduje się na dole, a nie na górze? I co to właściwie przyszło do niej z tego lustra - ona się nawet nie zapyta (a powinna!) - dla niej to jest jasne, zbyt jasne: jej życie, jej talent, jej marzenie, które miało święte prawo nie istnieć. Gdyby Upiór znał się choć odrobinę na kobietach (a nie zna się, cokolwiek zespół Teatru Roma stara się sugerować) - ona faktycznie oddałaby mu się na pierwszej randce. Ale jemu idealnie odpowiada taka relacja, która jest jednym wielkim niedopowiedzeniem. Nie zna się na kobietach, ech... On ją sobie owinął wokół palca, pociągnął jak na sznurku, sam sobie nie bardzo zdając sprawę, co z tego wyniknie. Sam się złapał, biedny - teraz już się jej tak łatwo nie pozbędzie.

5. Bo w sumie po co ona mu zdjęła tę maskę? Przecież po to, że - skoro już postanowione, że tu zostaje - jej zdaniem on nie potrzebuje mieć przed nią żadnych tajemnic. No bo w końcu co można zobaczyć w lustrze? I to jest druga scena, która mnie rozwala. Zauważyliście, że Christine nigdy nie piszczy? Nigdy, to rózni inni piszczą (np Meg). Ona bywa zaskoczona, nawet przerażona - no w końcu to dość zrozumiałe, jeśli się weźmie pod uwagę nagłe uświadomienie sobie, że zakochało się w czymś, co wygląda jak śmierć. To Upiór dostał histerii, ataku paniki, to on się miota i wrzeszczy. A Chris? Ja myślę, że jeśli do tej pory jeszcze unosiła się w marzeniach, to teraz nagle wpadła w sam środek czegoś nader realnego - czegoś z mięsa i krwi, z cierpienia przy którym jej własne traumy skurczyły się do rozmiaru mrówki. Ona odskoczyła instynktownie, w odruchu życia, które odpycha śmierć. Ale kiedy siedzą oboje na podłodze, całkowicie sponiewierani, ona jest ugotowana na twardo. Oni sobie mogą - jeden z drugim - właściwie robić co chcą. W pewnym sensie Christine nigdy nie miała prawdziwego wyboru. Nie po tym, co stało się nad jeziorem. Potem jest tylko tragedia nieporozumień i pomyłek, błędnych interpretacji i podsłuchanych półsłówek.

6. Jeśli jest jedna rzecz, za którą Webberowskiego Upiora koham na zabój, to są to dwie rzeczy Raz, że nie dał się zabić. Dwa, że posłał Chris na drzewo. I to dokładnie po tym, jak telepiąc się ze strachu i nie zważając na totalne pandemonium w finale wreszcie dała do zrozumienia - trochę dwuznacznie, ale ona tak chyba musi - o co jej chodziło wtedy na początku. Że ona tu zostaje. Należało jej się usłyszeć "Wynocha". Ale on wie - no głupi nie jest - że to nieskuteczne. I ona wie, że wróci "żeby nie wiem co". I ja wiem. A Raoul de Chagny może sobie być ze złota. Naprawdę, powinien zainteresować się Meg...

I co? Ktoś mi to w tej Romie tak pokaże?

[PhAnnie]

Nie mam ani minutki czasu, ale MUSZĘ coś napisać. To będzie kompletny chaos, pisane szybko i po łebkach, ale trudno- muszę choćby najbardziej niezręcznie streścić przemianę Christne tak jak ja to widzę, już bez analizowania poszczególnych cech jej charakteru.

1.Zgadzam się, Christine jest inna, ale nie sądzę aby wygląd w tym wypadku był istotny. Niech i sobie ma te brązowe loki, mnie tam wszystko jedno – jej odmienność jest całkowicie wewnętrzna, objawia się głównie w jej pragnieniach. W pragnieniach, które ją definiują, które stanowią sedno jej istoty, bez których nie będzie już SOBĄ.

I tu zaczyna się problem. Bo te pragnienia w pewnym momencie zaczynają jej się wdawać złe. Wieelki wpływ na to mają społeczeństwo i religia i tak naprawdę Christine NIE MOGŁA się tym dwóm czynnikom oprzeć. A przynajmniej nie od razu.

No więc na początku był Anioł Muzyki, wszystko pasowało do schematu, którego Chris była uczona od dzieciństwa. A raczej prawie wszystko, bo to „religijne” uwiedzenie (z braku lepszego słowa) było zaskakująco mroczne. Ale, że Christine tego nie zauważa, więc żadnych wątpliwości nie ma. Jak powiedziałaś, jest przejście przez lustro, po drugiej stronie jest Niebo, dokładnie takie, o jakim marzyła.

Potem jest to nieszczęsne zdjęcie maski – a na to Chris nie była jeszcze gotowa. A może to właśnie tak musiało być? Tak czy inaczej Christine w tym momencie dowiaduje się, że za to Niebo trzeba zapłacić. Cierpieniem. I ucieka, co dziwne wcale nie jest. Teraz jest tak zagubiona, ze wszystko zaczyna rozumieć na opak – Anioł staje się Demonem, Raj Piekłem itd. I teraz dopiero wydaje jej się, że wszystko zrozumiała, że -używając chrześcijańskiej retoryki- oparła się szatańskiej pokusie i stała się posłuszna Bogu. Że teraz może z łatwością (i bez bólu!) trafić do Raju, takiego, jakim widzą go wszyscy, a drogą do tego będzie małżeństwo z dobrym, pięknym i słonecznym wicehrabią, którego zresztą kocha, urodzi mu dobrze, piękne i słoneczne dzieci, z których będzie uczyć o dobrym, pięknym słonecznym Bogu i takowym Jezusie i w ten sposób odnajdzie sens swojego istnienia.

Tyle, że dla Christine nie ma innego Raju niż ten, którego przez chwilę doświadczyła i tego również będzie musiała się nauczyć. Będzie gryźć i kopać, ale wcześniej czy później zrozumie. I zgodzi się zapłacić każdą cenę, żeby móc wrócić.


Kiedy uświadamia to sobie Christine Webberowska? W chwili pocałunku? Ale czy to nie jest poświęcenie wyłącznie dla Raoula? No więc nie. Więc dlaczego odchodzi? Bo musi. Bo wciąż jeszcze jest cena, którą musi zapłacić.

Tu wspomnę, że naprawdę strasznie lubię zakończenie u Kay. Może nie do końca jestem zadowolona z faktu, że Christine wyszła za Raoula, ale tak czy inaczej jest tam wpisana pewność, że Oni się kiedyś spotkają. I śmierć już nie ma żadnego znaczenia, bo Christine WIE.

Podobna sytuacja jest w wersji z 1900r. UBÓSTWIAM fragment z Faustem, fakt, że Christine zwraca się do Erika jak do Anioła jest zachwycający. Tylko że znowu – On umiera, a Ona zamiast się zabić lub ewentualnie zostać mniszką odchodzi za rękę z wicehrabią. Ale coraz częściej odnoszę wrażenie, że się czepiam i tak miało być.

6. Ja tą ostatnią scenę interpretuję inaczej – dla mnie jest to przede wszystkim całkowite poświęcenie Erika, gdy on- pozwalając swojej jedynej miłości odejść, godząc się wiecznie cierpieć w imię jej szczęścia, tak naprawdę odnosi całkowite zwycięstwo i właściwie - jakkolwiek głupio by to nie zabrzmiało - w tym momencie godzę się na jego śmierć. On już wygrał.

A potem jest już tylko „While floating high above”