Tosca jest bosca, ale... [recenzja]

[fidelio]

Tosca Giacomo Pucciniego broni się sama, zarówno pod względem dramaturgicznym, jak i muzycznym. Gdyby ktoś, kto w życiu opery na scenie nie widział pytał mnie o radę w sprawie czegoś lekkostrawnego dla początkujących, Tosca byłaby bardzo wysoko na liście rekomendacji. Spójne libretto i natężenie emocjonalne, przy tym trzy bardzo wyraziste partie głównych bohaterów (Floria Tosca, Mario Cavaradossi i baron Scarpia).

W teatrze Słowackiego w Krakowie (który i bez przedstawienia wart jest wizyty, bo wygląda jak cudeńko na miarę Budapesztu albo Wiednia) Tosca i Puccini mieli się przed kim bronić. Występująca w roli tytułowej pani Magdalena Barylak była nieznośna do słuchania, wyła jak - excuses le mot - pudlica w rui. Nigdy w życiu nie słyszałam, żeby ktoś zaśpiewał popisową arię Vissi d'arte (II akt) na tyle beznadziejnie, by doprowadzić ją do absurdu. Tej pani nie należało wpuszczać do teatru. Jak kiedyś powiedział jeden mój kolega, tragedia ma się rozgrywać na scenie, a nie na widowni. Otóż to.

W partii Cavaradossiego śpiewał Tomasz Kuk, w sumie dość dobry tenor, którego kilka lat temu słyszeliśmy w warszawskim Strasznym Dworze i Turandot, z dużą przyjemnością. Wiem, że śpiewak ten miał przez dłuższy czas poważne problemy rodzinne i zdrowotne, co najwyraźniej bardzo źle odbiło się na jego możliwościach wokalnych. Wolumentu nie było prawie wcale - zdarzało się, że nie dawał rady prześpiewać orkiestry (o której za chwilę). W sumie udała mu się tylko aria z III aktu - zapewne śpiewa ją na koncertach, więc ma "wykutą na blachę".

Scarpię grał Przemysław Firek. Bardziej właśnie grał niż śpiewał, bo przynajmniej dobrze prezentował się w kostiumie, a w drugim akcie, kiedy zły baron zabiera się za gwałcenie biednej Toski, pokazał nawet nieco ciała. Walory głosowe pokazał co najwyżej dostateczne, ale i tak zwłaszcza na tle pani Barylak wyróżniał się pozytywnie.

Na pochwałę zasługuje w sumie tylko Michał Kutnik jako Angelotti, ale po połowie pierwszego aktu mógł już iść do domu, bo to koniec jego roli.

Orkiestra pod batutą Piotra Sułkowskiego robiła co chciała, bo żaden dyrygent chyba tak głuchy nie bywa. Chór był praktycznie nieobecny i niesłyszalny, a pani grająca na organach w finale pierwszego aktu wykazała kunszt organistki z bardzo biednej parafii (może i chciałaby, ale nie potrafi).

Inscenizacja była w sumie klasyczna (trudno coś nowoczesnego zrobić z operą, która z definicji traktuje o czasach napoleońskich). Gdyby tylko kostiumy nie wiały na kilometr taniochą - a już całkiem groteskowy płaszczyk w drugim akcie był chyba wykonany z celofanu.

Tak więc reasumując: ze względu na to przedstawienie nie warto wybierać się do Karkowa. Ze względu na możliwość zobaczenia od środka teatru Słowackiego (zjawiskowa kurtyna pędzla Siemiradzkiego na pociechę w przerwach) - można się nad tym zastanowić. Ze względu na okoliczności towarzyszące i towarzystwo - KONIECZNIE, jeszcze raz, choćby dziś!! Ale może już nie na Toscę...

Na odtrutkę obejrzeliśmy sobie porządną inscenizację na dvd (Alagna, Gheorghiu, Raimondi) - to jest wzorzec Toski z Sevres, a przynajmniej poważna kandydatura.

[fidelio]

Pan Marek Nawara – Marszałek Województwa Małopolskiego.

Panie Marszałku,

Zwracam się do Pana jako do organu założycielskiego Opery Krakowskiej o nadanie mi statusu pokrzywdzonego przez tę instytucję (jakoby) kulturalną. Informuję Pana również, że jednocześnie wystąpiłem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie mi renty inwalidzkiej z tytułu wizyty w Operze Krakowskiej i obciążenie w trybie roszczenia regresowego budżetu kierowanej przez Pana instytucji kosztami wyżej wymienionej renty.

Ma to związek z feralną datą 14 października, kiedy to, wraz z żoną i jej przyjaciółmi zasiedliśmy w loży Teatru Słowackiego. Tragedii nie można było przewidzieć, tak więc nie może zarzucać mi Pan, że nie zachowałem należytej staranności. Po prostu zostaliśmy zwabieni do środka – afisze na zewnątrz i odkryty kanał dla orkiestry wewnątrz łudząco przypominał mi rzeczy znane i lubiane. Zbyt późno okazało się, że wpadliśmy w zręcznie zastawioną pułapkę. Kanał, że się tak wyrażę.

Artystka Barylak, której powierzono rolę tytułową zmagała się, bohatersko lecz beznadziejnie, z materią muzyczną – aż do arii Vissi d'arte, której wykonanie opisać można cytatem „perchè, perchè, Signor, ah, perchè me ne rimuneri così?” Można oczywiście mówić o kłopotach intonacyjnych, śpiewaniu obok nut i nie wyrównanych rejestrach – ale nie ukryje to faktu, że artystka Barylak wyła jak potępiona.

Tomasz Kuk, odtwórca roli Cavaradossiego, znajduje się od pewnego czasu w stanie ruiny artystycznej, niczym zamek w Bobolicach. Szkoda, kiedyś to był dobry tenor, śpiewający z powodzeniem role pucciniowskie (np. Kalaf w warszawskiej Turandot). Dziś ślady dawnej świetności słychać było tylko w arii z III aktu (E lucevan le stelle).

Przemysław Firek czyli sceniczny Scarpia przeżywał na scenie kłopoty innego rodzaju – trudno bowiem śpiewać, gdy nie zna się tekstu. A nawet, gdy go się fragmentarycznie zna – trzeba jeszcze umieć go podać, prześpiewać się przez orkiestrę, żeby publiczność coś usłyszała, a nie tylko domyślała się z ruchu ust. Co najmniej dziesięć lat za wcześnie na wykonywanie tej roli – co nie znaczy, że za dziesięć lat wpuściłbym go bezkrytycznie na scenę.

Parę słów o poziomie muzycznym spektaklu i orkiestrze. Otóż, Panie Marszałku, jest niewiele takich scen, które w sposób gwarantowany powodują u mnie ciarki, mrowienie i prostowanie się włosów. Jedną z tych scen jest właśnie finał I aktu Toski – owo majestatyczne Te Deum, na które nakłada się monolog Scarpii. I krakowskim chałturnikom, prowadzonym niewprawną ręką Piotra Sułkowskiego udało się – bezpowrotnie! - zniszczyć to doznanie. Nierówno wchodzące trąbki, potwornie fałszujące smyczki, ten Scarpia który oszczędza sobie na śpiewaniu – rechot, Panie Marszałku, rechot a nie ciarki. W partyturze Puccini zapisał nuty, które w finale I aktu zagrać maja organy. W Krakowie ustawiono w bocznej loży „kibord firmy Yamaha”, a co gorsza przyprzęgnięto do niego panią, która nie potrafiła go obsługiwać. Odtąd zawsze i wszędzie finałowe sceny I aktu kojarzyć mi się będą z krakowską burleską.

Panie Marszałku, CBA zatrzymało ostatnio dyrektora opery krakowskiej Piotra Rozkruta (który wkrótce stał się „byłym dyrektorem Piotrem R.”) pod zarzutem wzięcia łapówki przy okazji budowy gmachu Opery przy ul. Lubicz. Wie Pan, CBA to audiofile, proszę się cieszyć, że nie nagrywali tej Toski – miałby Pan jeszcze kłopot z pozwami od spadkobierców Pucciniego. Z tą operą to ma Pan w ogóle same problemy – na scenie żenada, w kulisach kryminał. Nie lepiej zrobić na Lubicz centrum handlowe a tzw. „artystów” przebrać za misie i wypuścić na Krupówki? A za zaoszczędzone pieniądze kupić sobie parę DVD z prawdziwą operą?

[Kaja]

Właściwie co napisane zostało to wszystko prawda a uświadomiłam to sobie dopiero jak obejrzałam "Tosce" Jacquota (dzięki Fi). Jednak już na początku były zastrzeżenia. O ile akt I był dla mnie dosyć strawny to jak zobaczyłam i usłyszałam te organki przy Te Deum to zrobiło mi sie gorzej. Tutaj ta scena aż prosiła sie o podkreslenie dzwiękiem prawdziwych organów piszczałkowych. Potem było gorzej. Tosca wystapiła w czerwonym celafonowym płaszczu. Firek dokonał striptizu nie dokońca wiadomo w jakim celu, bo i tak miał Tosce uwodzić słowami. A finał niech zostanie przemilczany.
Reszte opisała Fi i już nic nie dodam. Jednak wyjscie nie zostało spisane na straty, bo miejsce magiczne i towarzystwo miłe. Zatem chciałabym to powtórzyc jeszcze raz.

[ladyvaljean]

Ja i Opera jesteśmy jak zauroczony Zulus prosto z buszu którego wsadzono w środek Luwru.
Nie znam się na tym ni w ząb muzycznie. Mistyczne alikoty, alikwoty, czy inne zwierzęta należące do Ali, są dla mnie jak magiczne cosie mieszkające na strunach głosowych.
Moja ignorancja nie przeszkadza mi jednak wielbić z cała naiwność i gorliwością zauroczonego dziecka.
Pisze to, żeby zaznaczyć, ze cała moja recenzja będzie na wskroś subiektywna i emocjonalna.

Na pewno warto było zorganizować to wyjście. Ale chyba w dużej mierze dla towarzystw i geniuszu Puccinego który dramatycznym wysiłkiem próbował przebić się przez wykonanie. Może powinnam spuścić tu spuścić zasłonę milczenia, bo wszystko zostało już powiedziane. Ale że Kot musi zasadniczo wtrącić swoje trzy grosze zawsze.

Orkiestra byłą za głośna i jakaś taka niezgrana ze śpiewem. Pani Barylak wyła. Nie powiem dlaczego bo sie nie znam. Nawet nie ignoranta to bolało. Dodatkowo miała na sobie celofanikowy szlafroczek. Ostatnia scena I aktu, tak te cudne Tedeum, było umiarkowanie wzruszające. Mario był już nieco lepszy od Toski – nie zruszał, ale też nie bolał.

Tu Kot napisze łapą obronna strofę za Firkiem grającym ( choć właściwie powinien śpiewać nie grać) Scarpia. Na tle reszty nie był zły. Oczywiście jeżeli porównamy go do Raimondiego to wychodzi tandeta. Ale popatrzmy na to z innej strony; śpiewał zapewne przeciętnie, ale wygadał nie źle. A to już coś. Miał Cokolwiek do zaprezentowania na scenie.

Koniec końców przepraszam tych których wyciągnęłam a wyjazd sie nie podobał. A tym którzy mimo wszystko miło go wspominają dziękuję.

A koledze Ogrodnikowi za ostatni okrzyk rozpaczy profanujący tę świątynięę sztuki, czapka z głowy. ( I piwo jak sie nadarzy okazja). Tak by nawet Kot nie zaszalał.

[fidelio]

Nie przepraszaj, Kocie, bo za taką kupę radochy przepraszać nie trzeba.

Do spotkanie w tak doborowym gronie każdy pretekst jest dobry, może być i nie bardzo udana Tosca (zresztą, z tego co się zorientowałam, wszyscy przynajmniej tyle skorzystali, że Toską się zainteresowali i zdążyli się już poodtruwać lepszym jej wykonaniem).

A Ogrodnik się zżyma, bo lubi - złośliwe uwagi zwykle wychodzą mu lepiej (również literacko) niż czołobitne zachwyty - ten typ tak ma.

[Nattie]

Stety czy niestety muszę się zgodzić z krytyką. Najbliżej mi do Kociej recenzji, bo i znajomość opery podobna Ale przede wszystkim należą się wielkie podziękowania za DVD z wzorcową Toską - tego się po prostu słucha z zachwytem, ale i ogląda z wielką przyjemnością. Aż szkoda, że wszyscy umierają!

A ja wiem, wiem! Następnym razem do Krakowa to do teatru się wybierzemy, a nie na operę. I pamiętać, że za Traviatę nie biorę odpowiedzialności...